Nightwatch2020: kunst voor en door jongeren

Met Nightwatch blies het Fotomuseum Antwerpen een bestaand evenement nieuw leven in. Nightwatch is een coaching traject waar jonge kunstenaars tussen de 16 en 26 jaar de kans krijgen om het museum over te nemen. Ze werkten toe naar een nocturne op 28 februari 2020. Eerdere edities vonden plaats in 2015 en 2018, maar Nightwatch 2020 wilden ze nog beter maken door een meer divers doelpubliek te bereiken. Door de solidariteitsprojectensubsidie van het European Solidarity Corps kreeg het een duwtje in de rug.

Hoe begin je hier mee als organisatie? Allereerst stuur je een call uit. Fotomuseum Antwerpen ging op zoek naar 5 geëngageerde jongeren die dit kunsttraject nieuw leven in wilden blazen. Karl, Zoë, Eloi, Jaspe en Lori, allemaal studenten of jonge professionals tussen de 22 en 27 jaar met elk hun eigen expertise en diverse achtergrond, reageerden op de oproep. “Nightwatch is altijd al een jongerenproject geweest, maar als je jongeren niet betrekt, weet je ook nooit exact wat je nodig hebt.”, vertelt Lori, deel van het kernteam, ook wel de Young Entrepeneurs genoemd. “De datum van de nocturne stond vast; we hadden informatie over een vorige editie, maar we waren met de vijf organiserende jongeren verder vrij om alles in te vullen.”

En die invulling moesten ze natuurlijk niet alleen doen. Vanuit het Fotomuseum kwam er heel wat ondersteuning. Lori: “In het begin kregen we masterclasses: daar leerden we van andere experts onder andere hoe je een evenement organiseert. De focus bij het project in 2020 lag ook op een divers doelpubliek bereiken. In de masterclasses kwam ‘inclusief werken’ uitgebreid aan bod.” Na de masterclasses werden de rollen verdeeld. “Dat was nog steeds heel breed: iedereen kreeg iets waar hij/zij zijn eigen hart nog in kon leggen. Daarbovenop kregen we een buddy, een persoon die voor het Fotomuseum werkt waar we alles aan konden vragen.”  En dan pas kon het echte werk beginnen: communiceren via de juiste kanalen, het doelpubliek bepalen, de praktische zaken regelen en sponsors, partners én bovenal jonge kunstenaars vinden.

Zo’n 70 jonge kunstenaars tussen de 16 en 26 jaar schreven zich in. De Young Entrepreneurs selecteerden samen ongeveer een dertigtal die in december 2019 op gesprek mochten komen. Hiervan werd op zijn beurt de helft geselecteerd voor de expositie eind februari 2020 met als rode draad jonge talentvolle kunstenaars. Nightwatch 2020 kreeg als ondertitel New Narratives. Lori: “Er werd gelet op het feit dat er verschillende kunstvormen waren. Er waren fotografen, beeldende kunsten, maar ook performances met dans en muziek en installaties. Daarbuiten waren het jonge artiesten met een diverse achtergrond.”

De 15 geselecteerde artiesten kregen een coachingtraject. Lori, Karl, Zoë, Eloi en Jaspe kregen de kans om dat stuk vorm te geven. Lori: “We hebben coachingsessies uitgeschreven en nagedacht welke coaches pasten bij de 15 artiesten die geselecteerd waren. Heel de maand februari konden ze dus begeleid worden om hun werk te maken. Qua productie was dat soms zwaar, want wij moesten altijd klaar staan. Ook als een artiest bijvoorbeeld ineens een heel aantal bollen wol nodig had. Het was in januari en februari heel hard werken, maar het is ons gelukt.”

Eind februari, vlak voor de coronacrisis, ging Nightwatch 2020 door. “Er lag wel een beetje een druk op onze schouders, omdat Nightwatch 2020 voor en door jongeren is georganiseerd, wil je ook wel dat het een succes is. We vroegen ons af of er genoeg volk zou komen, want zoiets weet je nooit op voorhand. Er waren uiteindelijk 866 bezoekers, en we hadden als doel 750, na een eerdere 500 bezoekers in 2018. We zijn er eigenlijk in geslaagd om drempels naar beneden te halen en inclusief te zijn. Er kwamen heel veel mensen naar het Fotomuseum: verschillende leeftijden, kleuren, achtergronden, zowel kunstliefhebbers, als kunstmakers. De deur werd voor iedereen opengezet in het Fotomuseum. Het was voor ons echt de kerst op de taart!”

Nightwatch 2020 kreeg ondersteuning van het European Solidarity Corps onder de actie ‘solidariteitsproject’. Dit subsidieprogramma maakt het mogelijk om vanuit een idee een vernieuwend, solidair vrijwilligersproject op poten te zetten met een lokale impact. De aanvraag kwam vanuit de organisatie, maar de organiserende jongeren waren vanaf de start betrokken bij het project en dat was een heel leerproces. Lori: “Ik heb zelf zoveel geleerd als projectmanager. Ik ben zelf nogal een perfectionistisch persoon, ik kan mezelf daarin verliezen. Ik weet nu veel beter hoe ik dingen kan aanpakken. En uit het samenwerken met ons kernteam, artiesten, partners, leer je zoveel.” Iedereen leefde enorm hard toe naar het eindresultaat. Lori: “We kregen als team de vrijheid en het vertrouwen van de organisatie. Geweldig, maar ook intens. Uiteindelijk is het ons gelukt: met heel wat steun van het Fotomuseum hebben we een diverse selectie gemaakt en konden talentvolle, onbekende jongeren tentoonstellen. Ik ben heel tevreden.”- Lori.

Solidariteit uit zich in veel verschillende aspecten en het is vaak moeilijk om er de vinger op te leggen. Lori: “Het concept solidariteit, daar hebben we bij evaluaties achteraf heel hard bij stil gestaan. Het feit dat er aan jonge kunstenaars met een diverse achtergrond de kans wordt gegeven om in het Fotomuseum te staan, is voor ons solidariteit. Het is kansen geven aan anderen, kansen die ze anders misschien niet altijd krijgen.” Het resultaat van de artiesten werd gedeeld met een breed publiek. “De mensen die kwamen kijken, waren mensen die gewoonlijk niet naar het Fotomuseum zouden komen. Volgens ons het resultaat van inclusief en participatief werken. Jongeren betrekken in je organisatie is volgens mij the way to go. Het zet je aan het denken … Misschien zet dit voorbeeld wel iets in beweging voor andere musea en kunstorganisaties?”

In 2021 is er weer een nieuw traject waar jonge kunstenaars het museum overnemen, op 21 mei 2021 kan je hun werk ontdekken. Kom meer te weten over het project Nightwatch van het Fotomuseum.

Wil je meer weten over solidariteitsprojecten? Bekijk alle informatie  op de website van het European Solidarity Corps. Kan je niet wachten om te beginnen? Stuur dan een mailtje naar projecten [at] jint.be en vergeet niet om je project in te dienen voor de deadline.

-Foto's door Monday jr, met dank aan FOMU-